Vrijheid…

Vrijheid is weten wie je bent

– Freek de Jonge –

Wanneer je beter zicht hebt op wie je bent, ben je beter in staat om te gaan met verandering. Dat vraagt reflectie. In het boek ‘Stilstaan bij verandering’ interviewden de auteurs elf veranderaars. De resultaten vergeleken ze met hun eigen ervaring als organisatie adviseur. Op basis daarvan stellen zij:

Organisaties en mensen vormen verzamelingen van schijnbare tegenstellingen en tegenstrijdigheden. Succesvolle veranderaars lukt het beter deze paradoxen te hanteren.

Omgaan met onder meer de volgende vijf paradoxen draagt in hun ogen bij aan succesvol veranderen:

• Authenticiteit en rolverwachting
• Kracht en kwetsbaarheid
• Ratio en intuïtie
• Sturen en steun vinden
• Continueren en veranderen

Wellicht een suggestie stil te staan bij de volgende vragen:

• Welke paradox spreekt aan?
• Wat maakt dat deze je aanspreekt?
• Waar kom je die tegen in je eigen omgeving?
• Wat is jou manier om er mee om te gaan?
• Welke opvattingen/overtuigingen/normen spelen mogelijk een rol?

Een paradox die ik zelf veel tegenkom is dat ik er van overtuigd ben dat vrijheid alleen beleefd kan worden bij de gratie van afbakening en vice versa. Afbakening in de zin van verwachtingen gebaseerd op datgene wat essentieel is: onze behoefte.

Bron: Coachingskalender 2012

Welbevinden…

Voornemens, wensen, verwachtingen, uitdagingen. In de laatste dagen van dit jaar kijk (ook?) ik terug en vooruit. Nieuwe mogelijkheden, groei, ontwikkeling, geluk, welzijn. Sinds kort ben ik de positieve psychologie nader aan het verkennen. Tijdens deze verkenning kwam ik op het artikel ‘Welbevinden: van bijzaak naar hoofdzaak?’ in De Psycholoog van november 2013. Ernst Bohlmeijer cs haalt hierin de omschrijving van geestelijke gezondheid aan van de WHO:

 ‘a state of well-being in which the individual realizes his or her own abilities, can cope with the normal stresses of life, can work productively and fruitfully, and is able to make a contribution to his or her community’

Dit gun ik iedereen in 2015 en draag daar graag aan bij. Da’s natuurlijk mooi, maar waar richten we ons dan op? Ik heb 3 tips

1. In het artikel wordt de definitie van de WHO van welbevinden opgedeeld in 3 componenten. Deze componenten geven wellicht aanknopingspunten voor gerichte aandacht

• Emotioneel welbevinden
  • AANwezigheid van positieve gevoelens
  • AFwezigheid van negatieve gevoelens
  • Tevredenheid met het eigen leven
• Psychologisch welbevinden
  • Doelgerichtheid: doelen en plannen hebben
  • Autonomie: zelfbepaling en onafhankelijkheid
  • Zelfacceptatie: positieve attitude ten opzichte van zichzelf
  • Persoonlijke groei: gevoel van voortgaande ontwikkeling
  • Omgevingsbeheersing: gevoel van beheersing en competentie bij het omgaan met de eisen die de omgeving stelt
  • Positieve relaties: warme, vertrouwensvolle relaties met anderen
• Sociaal welbevinden
  • Positieve visie op andere mensen
  • Geloof in maatschappelijke vooruitgang
  • Maatschappelijk
    • Begrip
    • Participatie
    • Thuisvoelen

2. Het volgende gedicht zegt eigenlijk alles. En – nog belangrijker – het werkt! Ton Planken, een van trainers die mij ooit geïnspireerd heeft, gaf al aan: (glim)lachen kost minder energie dan sip kijken.

Smiling is infectious: you catch it like the flue

When someone smiled at me today, I started smiling too

I passed around the corner, and someone saw my grin

When I smiled I realised, I passed it on to him

I thought about that smile, I realised its worth

A single smile, just like mine, could travel around the earth

So, if you see a smile begin, don’t leave it undetected

Let’s start an epidemic quick, and get the world infected

-anoniem-

 3. In lijn met tip 2 deze video die onlangs mijn pad kruiste.

Mindset…

Een slechte instelling is de grootste handicap die er bestaat

Scott Hamilton – saxofonist

Sinds een paar jaar speel ik percussie. Mijn leraar laat me tellen, noten lezen en ritme spelen tegelijk. Ik voel de neuronen in mijn hoofd knarsend en ongewend impulsen geven. Frustraties en overtuigingen uit mijn jeugd komen naar boven. En toch… stap-voor-stap lukt wat ik onder de knie wil krijgen. Onderweg kom ik onderstaande parabel tegen…

Een 11-jarige jongen, die zijn linkerarm is kwijtgeraakt bij een auto ongeluk, is vastbesloten om judoka te worden. Hij begint te trainen bij een oude meester. Na drie maanden alleen een worp geoefend te hebben, vraagt hij aan zijn leraar waarom. Het antwoord is eenvoudig. Hij heeft maar één worp nodig.

Een beetje ontgoocheld maar vol vertrouwen in de wijsheid van de leraar, gaat hij door met trainen. Enkele maanden later neemt de meester zijn leerling mee naar zijn eerste toernooi. Tot zijn eigen grote verbazing wint de jongen het toernooi. In de auto terug vraagt de jongen aan zijn leraar hoe hij dat toernooi heeft kunnen winnen met een arm en met een worp onder de knie? ‘Simpel’, zegt de leraar, ‘twee redenen’:

1. Je hebt de afgelopen maanden de moeilijkste worp in judo geleerd
2. De enige mogelijke afweer tegen deze worp is om jouw linkerarm vast te pakken

Merk ook in trainingen nog weleens hoe lastig het voor deelnemers kan zijn iets aan te nemen zonder direct het voordeel te ervaren. Dit doet me overigens tevens denken aan deze scene uit Karate Kid.

 

 

Kiezen…

Kiezen… altijd een bepalend aspect in mijn leven. Waarvoor kies ik en waartoe? En wanneer ik voor het ene kies, laat ik (al?) het andere. Hoe weet ik dan –  nadat ik gekozen heb – dat ik de juiste keuze heb gemaakt? Treffende uitspraak hierin van een van mijn trainers uit een recent verleden: 

A choice is never wrong if it’s for the right reason…

We kiezen. Conti-nu, bewust en onbewust. Zoals Krishnamurti ooit aangaf, bepalen we in het heden vanuit het verleden onze toekomst. In het moment heb ik de mogelijkheid te kiezen voor mijn toekomst. Ook al is die slechts een fractie of klein stapje van me vandaan. Toekomst creëren? Ja, maar… Stuwt mijn verleden hierin of remt dat me juist? In hoeverre ben ik me daarvan bewust? Trouwens, niet kiezen is ook een keuze en bepaalt ook mijn toekomst.

Wat mij helpt, is kiezen omdat ik iets wìl doen ten guste van een bepaald doel. Dat doel wordt veelal bepaald door een verwachting die ik bij iets of van iemand (mezelf?) heb. Die verwachting komt voort uit wat ik belangrijk vind omdat… Het antwoord daarop geeft een inkijk in (een stuk van) mijn missie/visie.

Tijdens training en coaching komt dit regelmatig aan de orde. Verhelderen van wederzijdse verwachtingen is in mijn ogen een belangrijke sleutel in effectieve samenwerking. De dilemma’s, gedachten, stemmen  bij het maken van de keuzes lijken dan vaak verrassend op de twijfelscheppende Cheshire Cat uit Alice in Wonderland. Wat ‘zegt’ jouw eigen ‘Cheshire Cat’ op het moment dat je wilt kiezen?

Enig idee…?

Gedachten gaan snel (voorbij). Zeker bij mij. Wanneer ik iets wil gaan doen, helpt het mij enorm wanneer ik overzicht heb over wat er allemaal dient te gebeuren om vervolgens een plan te maken. Niet in de laatste plaats omdat ik nogal snel afgeleid ben door allerlei gedachten, beelden en ideeën die in me opkomen. Overzicht is op diverse manieren te creeren; lijstjes, schema’s. Een van de manieren die voor mij werkt is MindMapping; letterlijk in kaart brengen wat in me opkomt of in kaart brengen op basis van wat er al is.

Hiertoe ooit aangezet door Ton Planken en zijn verfrissende boek SpringPlank naar Creativiteit. Met het hieruit in mijn ontstane enthousiasme een heuse MindMap map aangelegd waarin ik krabbels, artikelen etc. verzamel. Minimaal eens per maand pak ik de map en bekijk de inhoud. Sta dan vaak verbaasd hoe binnen een paar minuten aanvullende dingen naar boven komen en ik verbindingen ontdek tussen verschillende onderdelen. Bijkomend effect is dan ook dat in de dagen erna onderweg nieuwe ideeën en soms ook inzichten verschijnen. Het lijkt een proces te worden dat zichzelf onderhoud. En wellicht het allerbelangrijkste: het is leuk en geeft energie. Gewoon spelen zoals ik dat ken van ‘vroeger’, heerlijk. De – voor mij – pakkende spreuk uit  Zie jij de gorilla? van Richard Wiseman onderschrijft dit.

Je houdt niet op met spelen omdat je oud wordt, je wordt oud omdat je ophoudt met spelen…

Creativiteit is een proces. Het is niet te forceren maar wel te stimu-leren. Hoe dit verder te benutten wordt duidelijk in de training Creativiteit en Resultaat die diverse malen heb verzorgd. Geweldig te zien hoe deelnemers met energie en enthousiasme hun creativiteit aanboren en vergroten.

Aanwezig…

Ben thans het boek Geweldloze Communicatie van Marshall Rosenberg aan het herlezen en in september een training. Ik realiseer me dat de manier waarop ik communiceer geweldadiger kan zijn dan ik me veelal besef, doordat ik uitdrukkingen gebruik die nodeloos beschuldigend zijn. In dit boek een pakkende quote van Martin Buber:

“Ondanks alle overeenkomsten heeft elke levenssituatie, als een pasgeboren baby, een nieuw gezicht, dat er nog nooit eerder geweest is en nooit opnieuw zal komen. Het vraagt een reactie van jou die niet op voorhand voor te bereiden is. Het vraagt niets van wat al gebeurt is. Het vraagt aanwezigheid, verantwoordelijkheid; Het vraagt jou.”

Het doet me denken aan Zan Shin. Zan Shin is de Japanse karakter voor aandacht, aanwezigheid, alertheid. De letterlijke vertaling is overgebleven geest. Deze aandacht draagt er aan bij dat we in het nu zijn en intuïtief handelen. Het zoals met zoveel aspecten in ons leven een paradox. Aan de ene kant is zan shin alertheid en scherpte. Aan de andere kant rust – ontspannen bewustzijn. Vanuit budo en samurai kan zan shin het verschil betekenen tussen leven en dood.

Realiteit…

Wanneer beslissingen genomen  worden over een specifieke ontwikkeling of situatie ‘hoe lossen ik dit op…?’ is het vaak raadzaam zo objectief als mogelijk de realiteit onder ogen te zien. Of dat ook de waarheid is, is een tweede. Want onze realiteit is altijd een momentopname, gebaseerd op dat wat we waarnemen. We nemen waar en reageren door onze mentale modellen doordat we de door Chris Argyris zogenaamde inferentieladder bewandelen.

Vanuit oogpunt van systeemdenken haal ik regelmatig de uitspraak van Albert Einstein aan:

De oplossing voor een probleem ligt vaak op een ander niveau dan waar het probleem zich voordoet

Te veel en te vaak zie ik dat problemen opgelost worden met een – wat ik noem – lapmiddel. Door de waan van de dag wordt zo snel als mogelijk gereageerd en niet verder gekeken. Bijvoorbeeld; Verkoop loopt terug, dus… de verkoopstaf moet een verkooptraining volgen.

In mijn werk vind ik nog steeds één van de boeiende aspecten met de ander(en) te kijken naar wat de ervaren realiteit is en waar die op gebaseerd is. Daaruit komen dan de meest effectieve inzichten, aangrijpingpunten en oplossingen. Denk hierbij ook steeds aan de uitspraak van Yftach Sagiv

The physical universe is your guru

Wat is jouw realiteit?

Vitamine-A..!

Eerder deze week heb ik bij Kwik-Fit in Leiden een barstje in de voorruit van m’n auto laten repareren. Mocht van mijn regionale verzekering Univé . Die me overigens snel en effectief hebben geinformeerd nadat ik ze belde met de vraag ‘wat te doen…?’. Na de ruitreparatie komt de Kwik-Fit man op mij af en zegt ‘meneer Krijger, uw auto is gereed. Zal ik hem naar buiten rijden of doet u dat zelf?’ Een kleine verbazing bekroop me ‘Gôh, hij weet m’n naam.‘ Met een glimlach op mijn gezicht reed ik de garage uit.

Dacht daarna meteen aan de uitdrukkingen gewone dingen ongewoon goed doen en mond-op-oor reclame uit de inspirerende training van Ton Planken. Vanuit oplettendheid en nieuwsgierigheid kan je aandacht persoonlijk maken en daarmee het verschil.

Vitamine-A noem ik dat. Klanten hebben dat nodig.

Inspiratie…

Zet ik zojuist de nieuwe ‘spreuk van de maand’ verderop rechts in de kantlijn en loop wat heen en weer in de woonkamer. Ergens achter in mijn hoofd zit de gedachte dat ik een nieuw item voor de blog wil maken. Zie ik – terwijl ik loop – het kleine boekje ‘Inspiratie van dag tot dag’ van Stephen Covey liggen. Ik sla 30 augustus open en lees het volgende: 

“We hebben meer behoefte aan visie en richting dan aan een kaart van het te verkennen terrein. Meestal weten we niet wat we we nodig hebben om er doorheen te komen. Veel hangt af van ons beoordelingsvermogen op het moment zelf. En dan laten we ons leiden door een innerlijk kompas.”

Dit verwijst dan weer naar betreffende bladzijde in 7 Eigenschappen van Effectief Leiderschap. Voor mij een prettige manier van mijn zaag scherp houden. Welke kant wijst jouw innerlijk kompas op?

Een leven lang leren…

Bijdragen aan leren zie ik als mijn taak en uitdaging. Aikido is een van de inspiraties voor mij hierin geweest. Niet in de laatste plaats omdat het een van de essenties is vanuit aikido.

Gisteren had ik het genoegen aanwezig te zijn bij een dilpoma uitreiking op Nyenrode. Ik had een groep leidinggevenden een jaar lang begeleid. Een avond vol warmte, tevredenheid, trots en energie. Bijzonder daarbij was een korte toespraak van Paul de Blot (86), een levend voorbeeld van leren als levenspad. Sinds 1979 een bepalend gezicht op Nyenrode.

Dit is de 2e keer deze week dat Paul de Blot ‘ongevraagd’ op mijn pad komt. Wat wil ik hiermee? In ieder geval bevestigt hij voor mij een idee en quote die ik regelmatig hanteer:

“de effectiviteit van de ‘harde’ realiteit wordt bepaald door onze ‘softe’ vaardigheden…”

 De nieuwe publicaties op zijn blog neem ik met genoegen op in deze site.